Venus Colonna
H Venus Colonna είναι ίσως το πιο πιστό ρωμαϊκό αντίγραφο της Αφροδίτης της Κνίδου του Πραξιτέλη. ΄Ηταν μία από τις τέσσερις Αφροδίτες που παρουσιάστηκαν τo 1783 στον πάπα Πίο Στ΄από τον Don Filippo Guiseppe Colonna.
Κατά τον 19ο και στις αρχές του 20ου αι.,τα πόδια του αγάλματος καλύφτηκαν με ένα λεπτό ύφασμα, το οποίο όμως αφαιρέθηκε το 1932.
|
Στη μονογραφία του για την Κνιδία Αφροδίτη ο Christian Blinkenberg υποστήριξε ότι η Αφροδίτη Colonna και η Αφροδίτη του Belvedere είναι τα δύο αγάλματα που μας δίνουν καλύτερα μια ιδέα για το πρωτότυπο άγαλμα. |
Η Αφροδίτη της Κνίδου ή Κνιδία Αφροδίτη του Πραξιτέλη (c.350 π.Χ.) ήταν το πρώτο μνημειακό γυναικείο γυμνό στην κλασική γλυπτική και ένα από τα πιο διάσημα αγάλματα της αρχαιότητας. Ακόμη και σήμερα συνεχίζει να προκαλεί μια εικαστική επανάσταση. Επεσκίασε σταδιακά τα γλυπτά ολόγυμνων ανδρών και έγινε το αντικείμενο θαυμασμού πολλών στην Ελληνορωμαϊκή Αρχαιότητα. Το έργο αυτό αριθμεί, ανάμεσα σε όλα τα αρχαία γλυπτά, τα περισσότερα αντίγραφα, χρονολογούμενα από τον 4ο αι. π.Χ. έως το τέλος της Αναγέννησης.
Venus Colonna και το Αγαλματίδιο της Αφροδίτης
του Αρχαιολογικού Μουσείου της Δήλου
Τα δύο αγάλματα παρουσιάζουν τόσο ομοιότητες όσο και διαφορές.
Ομοιότητες
Όσον αφορά την εξωτερική τους εμφάνιση παρουσιάζονται γυμνά με έντονες καμπύλες, οι οποίες αναδεικνύουν τις ιδιαιτερότητες του γυναικείου σώματος. Φυσικά η γύμνια τους δεν είναι προκλητική πράγμα που φανερώνεται από την στάση του κορμιού τους και τον σωματότυπό τους. Ακόμα η κοινή αυτή στάση τους, το να κρύβουν δηλαδή τα γεννητικά τους όργανα με το χέρι τους, όπως επίσης το γεγονός ότι το στήθος τους παραμένει ακάλυπτο, δεν δείχνει ντροπή αλλά αναδεικνύει τη θηλυκότητα και παραπέμπει στο στοιχείο της μητρότητας. Άλλη μία ομοιότητα παρατηρείται στη κίνηση των ποδιών (το ένα ανασηκωμένο και χαλαρό, ενώ το άλλο στηρίζεται καλά στο έδαφος) και των χεριών.
Ομοιότητες
Όσον αφορά την εξωτερική τους εμφάνιση παρουσιάζονται γυμνά με έντονες καμπύλες, οι οποίες αναδεικνύουν τις ιδιαιτερότητες του γυναικείου σώματος. Φυσικά η γύμνια τους δεν είναι προκλητική πράγμα που φανερώνεται από την στάση του κορμιού τους και τον σωματότυπό τους. Ακόμα η κοινή αυτή στάση τους, το να κρύβουν δηλαδή τα γεννητικά τους όργανα με το χέρι τους, όπως επίσης το γεγονός ότι το στήθος τους παραμένει ακάλυπτο, δεν δείχνει ντροπή αλλά αναδεικνύει τη θηλυκότητα και παραπέμπει στο στοιχείο της μητρότητας. Άλλη μία ομοιότητα παρατηρείται στη κίνηση των ποδιών (το ένα ανασηκωμένο και χαλαρό, ενώ το άλλο στηρίζεται καλά στο έδαφος) και των χεριών.
Διαφορές
Η Αφροδίτη Colonna παρουσιάζεται να γέρνει, σκύβοντας μπροστά, ενώ το αριστερό πόδι της είναι πιο ανασηκωμένο. Αντίθετα, το αγαλματίδιο της Δήλου έχει πιο στητό σώμα και ανασηκωμένο λαιμό. Μία ακόμα διαφορά είναι το μέγεθός τους. Η Αφροδίτη Colonna παρουσιάζεται πιο μεγαλόσωμη και φέρει περισσότερες καμπύλες, χαρακτηριστικά μιας όμορφης και μεγαλόπρεπης γυναίκας-θεάς. Αντίθετα η άλλη Αφροδίτη είναι πιο μικρόσωμη και όχι τόσο επιβλητική.
Eξάλλου το αγαλματίδιο της Δήλου είναι απλό και δεν παρουσιάζει πολλές λεπτομέρειες. Αντίθετα η Αφροδίτη Colonna είναι πιο περίτεχνη και πιο πολύπλοκη, θυμίζει περισσότερο τη θεϊκή της φύση και αναδεικνύει τα χαρακτηριστικά του γυναικείου σώματος. |
|
Τέλος διαφορές υπάρχουν και στο βλέμμα των δύο αγαλμάτων. Το καθένα στρέφει το πρόσωπό του σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Η Αφροδίτη Colonna φαίνεται να κοιτάει προς τα κάτω, αντίθετα η Αφροδίτη της Δήλου κοιτάει μπροστά και το κεφάλι της γέρνει ελαφρώς, γεγονός που δείχνει την λύπη που μπορεί να νιώθει.
|
Αφροδίτη Colonna και
Αφροδίτη Καπιτωλίου
Ομοιότητες
Και τα δύο αγάλματα είναι γυμνά. Το καθένα απεικονίζει μια Αφροδίτη με χυμώδες σώμα, που αναδεικνύει τα γυναικεία χαρακτηριστικά. Ακόμη οι δύο Αφροδίτες απεικονίζονται μετά το τέλος του λουτρού, γεγονός που φαίνεται από το αγγείο που βρίσκεται ακουμπισμένο δίπλα από κάθε Αφροδίτη και με τον μανδύα ριγμένο πάνω του.
|
|
Διαφορές
Η Αφροδίτη Colonna γέρνει ελαφρά προς τα δεξιά, ενώ διακρίνεται ένα ελαφρύ σπάσιμο στη μέση της. Με το δεξί της χέρι καλύπτει τα γεννητικά της όργανα και με το αριστερό της κρατάει το ιμάτιό της. Αντίθετα η Αφροδίτη του Καπιτωλίου στέκεται σχεδόν ίσα. Με το αριστερό της χέρι καλύπτει τα γεννητικά της όργανα, ενώ φέρει το δεξί της χέρι στο στήθος της προσπαθώντας να το καλύψει.
|
Ακόμη οι δύο Αφροδίτες κοιτάζουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις και παρουσιάζουν διαφορές στην έκφραση. Η Αφροδίτη του Καπιτωλίου κοιτάει στο πλάι, ενώ παριστάνεται σοβαρή και ίσως θυμωμένη. Έχει περίπλοκο χτένισμα και ένα μέρος από τα μαλλιά πέφτει στους ώμους της. Αντίθετα η Αφροδίτη Colonna κοιτάει μάλλον προς το έδαφος και παρουσιάζεται σχετικά θλιμμένη, αλλά διακρίνεται στο πρόσωπό της και μια ανακούφιση μετά το λουτρό που έκανε. Έχει επίσης πλούσια κώμη, πιασμένη σε ένα αυστηρό χτένισμα.
|
Αφροδίτη Colonna και
Αφροδίτη των Μεδίκων (The J.Paul Getty Museum)
Ομοιότητες
Τα πόδια τους σεμνά, το ένα πατάει γερά στο έδαφος, ενώ το άλλο, ελαφρώς ανασηκωμένο, βρίσκεται μπροστά, γεγονός που δείχνει την επικείμενη κίνηση.
Διαφορές
Οι κινήσεις των άκρων τους παρόλο που είναι οι ίδιες ‘‘εκτελούνται ’’ από τα αντίθετα άκρα. Η Αφροδίτη των Μεδίκων προβάλλει το δεξί της πόδι, ενώ η Αφροδίτη Colonna το αριστερό. Επίσης η Αφροδίτη των Μεδίκων προσπαθεί με το αριστερό της χέρι να καλύψει τα γεννητικά της όργανα και με το δεξί της χέρι το στήθος της. Αντίθετα, η Αφροδίτη Colonna καλύπτει εν μέρει με το δεξί της χέρι τα γεννητικά της όργανα, ενώ με το αριστερό κρατάει το ιμάτιό της, που είναι ακουμπισμένο σ΄ένα αγγείο που βρίσκεται δίπλα της (αντικείμενα που δεν υπάρχουν στην άλλη Αφροδίτη). Ακόμα το κορμί της Αφροδίτης των Μεδίκων είναι σχεδόν στητό και άκαμπτο, ενώ αντίθετα η Αφροδίτη Colonna στρίβει ελαφρώς τη μέση της και γέρνει τους ώμους, αναδεικνύοντας ακόμη περισσότερο τις πλούσιες καμπύλες της.
Τα δύο αγάλματα παρουσιάζουν επίσης διαφορές στα πρόσωπα και γενικά στην έκφραση. Η Αφροδίτη Colonna κοιτάει μπροστά με σταθερότητα και αποφασιστικότητα στο βλέμμα. Η Αφροδίτη των Μεδίκων στρέφει το πρόσωπό της στο πλάι, όπου και εστιάζει την προσοχή της. Ο λαιμός της είναι ίσιος, το κεφάλι της σηκωμένο. Η έκφρασή της φαίνεται σοβαρή, παράλληλα όμως και έκπληκτη.
Τέλος μπορούμε να παρατηρήσουμε διαφορές στα βάθρα των δύο αγαλμάτων. |
Η Αφροδίτη των Μεδίκων είναι ένα από τα διασημότερα κλασικά αγάλματα της συλλογής Ουφίτσι της Φλωρεντίας. Αποτελεί αντίγραφο χάλκινου πρωτοτύπου. Το 1677 το άγαλμα μεταφέρθηκε από τους Μεδίκους στη Φλωρεντία. Το 2012, από τη χημική ανάλυση διαπιστώθηκε ότι το άγαλμα είχε κόκκινα χείλια, μαλλιά στολισμένα με φύλλα χρυσού και έφερε μεγάλα χρυσά σκουλαρίκια. Τα στοιχεία αυτά έδιναν στο άγαλμα ρεαλιστική όψη. Φαίνεται όμως ότι το “μακιγιάζ” της θεάς δε σβήστηκε από το χρόνο, αλλά από τους Ιταλούς αρχαιολόγους, κατά την αποκατάσταση του αγάλματος, μετά την επιστροφή του στην Ιταλία το 1815. Άνθρωποι του πνεύματος και περιηγητές του 17ου και 18ου αι. το θεώρησαν "ως το πιο «αληθινό» και ερωτικό γυναικείο γυμνό σε ολόκληρη την Ιταλία". |
H επίδραση της Αφροδίτης στη ζωγραφική
Αφροδίτη Colonna και
“H γέννηση της Αφροδίτης» του Botticelli (Uffizi)
“H γέννηση της Αφροδίτης» (1485- 1486) είναι πίνακας του Ιταλού καλλιτέχνη της Αναγέννησης, Σάντρο Μποτιτσέλι. Σήμερα εκτίθεται στο μουσείο Uffizi της Φλωρεντίας. Υποστηρίζεται ότι ο Μποτιτσέλι αντέγραψε στον πίνακά του, τη ντροπαλή κίνηση της θεάς στο άγαλμα “Η Αφροδίτη των Μεδίκων”.
Στον πίνακα παρουσιάζεται η Αφροδίτη να στέκεται όρθια μέσα σε μια αχιβάδα που τη σπρώχνουν οι δύο άνεμοι, Ζέφυρος και Αύρα. Στην ακτή την υποδέχεται μία από τις Ώρες[1] που προσφέρει στην θεά έναν μανδύα. Στο τοπίο με τη ρυτιδωμένη επιφάνεια της θάλασσας και τις καταπράσινες ακτές, κυριαρχούν γλυκές αποχρώσεις των χρωμάτων. [1] Οι Ώρες, κόρες του Δία, ήταν θεότητες πρωθιέρειες της φυσικής τάξης, που ρύθμιζαν την εναλλαγή των εποχών. |
Σε όλα τα αγάλματα που μελετήσαμε, οι Αφροδίτες παριστάνονται γυμνές με καλοσχηματισμένα σώματα και διακριτές καμπύλες, όπως τα κλασικά πρότυπα των γυναικών της εποχής. Η στάση της Αφροδίτης και στον πίνακα του Botticelli και στο άγαλμα είναι σχεδόν η ίδια και χαρακτηρίζεται από σεμνότητα. Και η Αφροδίτη του Botticelli και η Αφροδίτη Colonna σπάνε ελαφρώς τη μέση προς διαφορετική όμως μεριά η κάθεμια (Αφροδίτη του Botticelli- αριστερά, Αφροδίτη Colonna- δεξιά).
Επίσης και οι δύο έχουν τα πόδια τους τοποθετημένα με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή το ένα πατάει γερά στο έδαφος, ενώ το άλλο, χαλαρό, με ανασηκωμένη φτέρνα από το έδαφος, προβάλλει μπροστά. Παρουσιάζουν όμως αυτά τα χαρακτηριστικά στα αντίθετα άκρα πόδια. Η Αφροδίτη του Botticelli ρίχνει όλο το βάρος του σώματός της στο αριστερό της πόδι και λυγίζει το δεξί της γόνατο, ενώ η Αφροδίτη Colonna στηρίζεται στο δεξί και λυγίζει το αριστερό της γόνατο.
Ακόμη και οι δύο προσπαθούν με κάποιο τρόπο να καλύψουν τα γεννητικά τους όργανα. Η Αφροδίτη του Botticelli το επιτυγχάνει αυτό με το αριστερό της χέρι και τα μακριά ξανθιά, χρυσαφένια μαλλιά της, ενώ η Αφροδίτη Colonna χρησιμοποιεί το δεξί της χέρι. |
Ακόμα οι δύο Αφροδίτες παρουσιάζουν διαφορές και στην κόμμωση. Η Αφροδίτη του πίνακα αφήνει ελεύθερα τα υπέροχα χρυσαφένια και μακριά μαλλιά της, χρησιμοποιώντας απλώς μία κορδέλα για να τα συγκρατήσει. Με αυτόν τον τρόπο εναρμονίζονται με το αγνό φυσικό περιβάλλον που απεικονίζεται στον καμβά από τον Botticelli. Από την άλλη πλευρά, η Αφροδίτη Colonna εμφανίζει πλούσια και περίτεχνη κώμη και έχει τα μαλλιά της όλα μαζεμένα πάνω, με σκοπό να αναδεικνύονται τα χαρακτηριστικά του προσώπου της.
Επίσης οι δύο Αφροδίτες έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά στην έκφραση και στα γενικά χαρακτηριστικά του προσώπου. Ειδικότερα, τα μάτια και στις δύο Αφροδίτες δείχνουν μια αγνότητα στο βλέμμα, μια δυναμικότητα και παράλληλα μια μελαγχολία. Το στόμα κλειστό, δείγμα σοβαρότητας και σεμνότητας. Η Αφροδίτη του Botticelli γέρνει το πρόσωπό της προς το πλάι και συγκεκριμένα προς τη δεξιά πλευρά, πράγμα που μπορεί να δείχνει την ευσπλαχνία της θεάς ή και την ανακούφιση που μπορεί να νιώθει. Αντίθετα, η Αφροδίτη Colonna παρουσιάζεται πιο σοβαρή με βλέμμα γεμάτο αποφασιστικότητα.
|
Αφροδίτη Colonna και
Αφροδίτη του Ουρμπίνο του Τιτσιάνο(Uffizi)
|
H Αφροδίτη του Ουρμπίνο (1534) είναι έργο του ζωγράφου της Αναγέννησης Τιτσιάνο. Ο Guidobaldo Della Rovere, δούκας του Ουρμπίνο παρήγγειλε τον πίνακα αυτό στον ιταλό καλλιτέχνη για να τον προσφέρει στη γυναίκα του.
Ο έκδηλος ερωτισμός του πίνακα υπενθυμίζει στη γυναίκα τις συζυγικές της υποχρεώσεις. Ο σκύλος στο πόδι της θεάς συμβολίζει τη συζυγική πίστη. Εξάλλου κατά τον 16ο αι. υπήρχε η αντίληψη ότι, αν στο υπνοδωμάτιό ενός ζευγαριού υπάρχουν κρεμασμένοι πίνακες με γυμνά σώματα ανδρών ή γυναικών, η γυναίκα, κοιτώντας τα την στιγμή της σύλληψης, θα αποκτήσει ένα όμορφο μωρό. Ο πίνακας είναι επηρεασμένος από την Αφροδίτη της Δρέσδης του Giorgione, την επονομαζόμενη Κοιμώμενη Αφροδίτη. Με τη χρήση του χρώματος και των αντιθέσεων ο Τιτσιάνο κατορθώνει να αναπαραστήσει την τέλεια γυναίκα της Αναγέννησης, σύμβολο της αγάπης της ομορφιάς και της γονιμότητας. |
Ο ζωγράφος επιλέγει να αναπαραστήσει μία καθημερινή σκηνή, τοποθετώντας το θέμα του σε μία αίθουσα παλατιού. Με αυτό τον τρόπο, αποδίδει την Αφροδίτη περισσότερο ως μία κοινή γυναίκα και λιγότερο ως θεά.
Ομοιότητες με την Αφροδίτη Colonna
|
|
Διαφορές
Τ α δύο αγάλματα παρουσιάζουν διαφορές ως προς τη στάση τους. Η Αφροδίτη του Ουρμπίνο είναι ανακαθισμένη σε ένα ανάκλιντρο, λυγίζει ελαφρώς τη μέση της και στρέφει το κεφάλι της στο πλάι, ο λαιμός της είναι ανασηκωμένος.Τα πόδια της, σεμνά, βρίσκονται το ένα πάνω στο άλλο, το ένα είναι τεντωμένο, ενώ το άλλο είναι ελαφρώς λυγισμένο, γεγονός που δείχνει αδράνεια.
|
Η Αφροδίτη Colonna στέκεται όρθια, ενώ επίσης στρίβει τη μέση της. Στέκεται με χάρη, περήφανη και στρέφει τους ώμους της προς τα κάτω, ο λαιμός της όμως είναι ίσιος και κοιτάει μπροστά. Τα πόδια της έχουν μια χάρη. Το ένα είναι ελαφρώς λυγισμένο, βρίσκεται χαλαρό πιο μπροστά από το άλλο, ενώ το δεξί της πόδι είναι ίσιο και πατάει με δύναμη στο έδαφος. |
Eργασία των μαθητριών
- Νάκου Πέρσα
- Νάση Βασιλική
- Παργανά Βάγια
- Παργανά Ελένη
- Χριστοδούλου Αντωνίνα